امنیت پایدار بوستان های شهری

رشد جمعیت و تمایل به شهرنشینی و نابرابری‌هایی اقتصادی و به تبع آن بیکاری، باعث تولید نرخ جرم بیشتری در شهر‌ها نسبت به دیگر نواحی می‌شود. همین است که امروزه رشد جرائم در شهر‌ها مشکلات زیادی برای اداره کنندگان آن به وجود آورده است و زیست مطلوب شهروندان را تهدید می‌کند.

تشدید اقدامات غیرعلمی از یک طرف و گسترش جرائم خرد ناشی از وضعیت اقتصادی از طرف دیگر، باعث به وجودآمدن ترس از وقوع جرم در محیط شهری شده که نه تنها زندگی روانی و فیزیکی قربانیان را تحت تأثیر قرار داده است، بلکه نتایج وخیم رفتار‌های ناشی از این ترس نیز کلیت جامعه شهری و کنشگران شهری را گرفتار فرسایش تدریجی کرده است. علاوه بر آن، تغییر در رفتار اجتماعی افراد، کامل بهره مندنشدن از فضا‌های شهری و احساس قربانی شدن در جرائم شهری را سبب شده است.

واقعیت موضوع این است که جرم موضوعی چندمؤلفه‌ای و متأثر از شرایط تاریخی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هر محله از شهر است، به گونه‌ای که نرخ وقوع جرم منطقه به منطقه و حتی محله به محله متفاوت است. بوستان‌ها نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین زمینه‌های حضور شهروندان از این قاعده مستثنا نیستند. شاید نتوان به برنامه‌ای واحد برای امنیت آن‌ها رسید، زیرا هر بوستان نیازمند برنامه امنیتی بومی و متأثر از عوامل اشاره شده است.

عملکرد طراحان و معماران بوستان‌های شهری مشهد در این سال‌ها باعث شده است «ساختار طراحی‌های شهری» و «نقاط غیرقابل دسترس» نیز به جمع عوامل تأثیرگذار بر نرخ وقوع جرم در این مکان‌ها اضافه شود.
از سوی دیگر، بررسی‌ها نشان می‌دهد که توزیع «ترس از جرم» به شکل چشمگیری به «مکان وقوع جرم و بی نظمی» بستگی دارد. بدین معنا که در بسیاری از مواقع، طراحی مکان و شیوه دردسترس بودن آن ها، شهروندان را برای استفاده از این مکان‌ها می‌ترساند. ترس از جرم و تأثیرات مهم آن بر اقتصاد شهری، به جز پیگیری قوانین سخت برای برخورد با مجرمان به عنوان اولین و دردسترس‌ترین راه حل نتیجه‌ای نداشته است، اما همه مفاهیم تئوریک بر مشارکت مردم برای رویارویی با جرائم شهری و ترس از وقوع آن‌ها تأکید می‌کنند.

این دسته از تئوری‌ها ارتباط ویژه‌ای میان توزیع جرم و ساختار‌های شهری برقرار کرده اند و بر روش شناختی و تجزیه وتحلیل داده‌های آماری به ویژه آمار‌های فضایی تأکید می‌کنند. با این تفاسیر، به نظر می‌رسد مدیریت شهری باید برای برقراری امکان استفاده بهینه از بوستان‌ها و جمع «الزامات شهری» و «انتفاع مردمی»، در ابتدا موضوع ترس از جرم را به صورت جدی بررسی کند و با رفع عوامل اصلی ترس از جرم، نشاط را به برخی بوستان‌های شهر برگرداند.